کد مطلب:30636 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:11

گنجینه پرسمان » اعتقادات

چرا بين زن و مرد تفاوت بي حدّ و مرزي است مثلاً دية زن كمتر از مرد است؟ مگر هر دو انسان نيستند؟! در ديگر امور چرا زنان از حقوق كمتري نسبت به مردان برخوردارند؟

خواهر گرامي از اين كه با ما مكاتبه نموديد سپاسگزاريم. در جامعة بشري مرد و زن دو پيكرة وجود هستند كه طبق قانون خلقت در كنار هم رشد و كمال مي يابند. جامعه اي سعادتمند است كه اين دو وجود الهي در بستر متوازن و در جايگاه واقعي خويش قرار گيرند تا با توجه به مسئوليت ها و وظايف خود به سوي كمال حقيقي كه خليفه الهي بودن است رهنمون شوند.

اسلام ميان زن و مرد، برابري ارزش هاي انساني را بنيان نهاده است ولي از لحاظ وظايف اختصاصي،اسلام براي زن نقش خاصي را قايل است كه با سرشت و طبيعت او سازگار است. اين تكاليف است كه زن و مرد به آن سبب از هم جدا شده اند و اين به معناي تساوي و توازن حقوق و تكاليف زن و مرد است، ولي تشابه نيست.1

در بينش اسلامي، خلقت جهان هدفمند، حكيمانه و بر اساس لطف خداوند است. بنابراين،تفاوت هاي طبيعي ميان دو جنس، معنا دار و حكيمانه است. به دليل طبيعتِ متفاوت زن و مرد، احكام متناسبي جعل كرده است. چه بسا در روابط اجتماعي، برخي امور براي مردان و برخي ديگر براي زنان ارزشمند باشد، چنانكه تأمين مخارج اقتصادي خانواده از وظايف ارزشمند مرد و تنظيم اقتصاد مصرفي خانواده از ارزش هايي به حساب مي آيد كه زنان در آن نقش محوري ايفا مي كنند. پس اگر برخي مناصب اجتماعي، مردانه به حساب آيد، نمايانگر نگرش فروتري نسبت به زنان نيست، بلكه نمايانگر نوعي تقسيم وظايف براي دسترسي بهتر زن و مرد به كمال است.2

بحث تفاوت در ديه را مي توان بر اساس تفاوت جايگاه زن و مرد در روابط اجتماعي بر اساس وظيفة نان آوري مرد تبيين كرد، نه اين كه تبعيض باشد. زن در صورت برخورداري مالي هم وظيفة نان آوري را به عنوان تكليف واجب بر عهده ندارد، هر چند در عمل به آن مبادرت ورزد. بنابراين تفاوت در ديه بر اساس تفاوت نقش هاي اجتماعي است كه هر كدام بر عهده دارند، نه اين كه در جايگاه انساني تفاوت داشته باشند.

در مورد حكمت تفاوت دية زن و مرد مي توان گفت: به دليل وظيفة مهمي كه به طور معمول مردان در اقتصاد خانواده و ادارة آن بر عهده دارند، خسارتي كه با فقدان مرد متوجه كيان خانواده مي شود، در غالب موارد بيشتر از خسارتي است كه با فقدان زن پيش مي آيد. از اين رو، در مواري كه مردي در برابر زني قصاص مي شود، با پرداخت نيمي از ديه قاتل به خانوادة او خسارتي كه از ناحية عدم حضور مرد متوجه آنها مي شود، جبران مي گردد.

اگر شرايط به گونه اي تغيير كند كه زماني امتيازات تحصيلي و اجتماعي به دست آورند و يا مسئوليت خانوار را عملاً بر عهده داشته باشند، باعث نمي شود قاعدة كلي و قانون،تغيير يابد، چه آن كه قانون براي عموم جامعه وضع مي شود و هرگز براي موارد استثنايي نيست. اين قاعدة كلي است كه مرد مسئوليت اقتصادي و مديريت خانواده را بر عهده دارد و از اين بُعد دية زن با مرد تفاوت دارد.3

در مجموع، آنچه كه اسلام براي زن و مرد در نظر گرفته، موجب تكامل و رستگاري آن ها خواهد بود و بر اساس ويژگي هاي فيزيكي و طبيعي آن ها مي باشد كه در سرشت و ماهيت انساني تفاوتي با هم ندارند. اما تشابه كامل بين زن و مرد وجود ندارد تا حقوق و تكاليف آن ها يكي باشد. از اين رو، تفاوت امري معقول و منطقي است، ولي تبعيض مردود است.







1 مجموعة مقالات هم انديشي مسايل و مشكلات زنان، ج 1، ص 202.

2 همان، ص 293.

3 كتاب نقد، ويژه نامة حقوق زن، ص 92.